Bài viết

Kim tự tháp mùi hương có thể được xem là một khái niệm cố định và phổ biến để hoàn thành bất kỳ công bố loại nước hoa nào, nhằm giúp khách hàng thiết lập sở thích của họ. Đôi khi, các kim tự tháp hương được chỉ định trước là căn nguyên của những cuộc thảo luận sôi nổi về những gì bạn có thể và không thể thể ngửi từ những nốt hương được liệt kê. Một số người ngửi thấy mùi hương socola không được đề cập, đưa ra dự đoán mùi hương xuất phát từ trầm hương (oud) cùng một lớp phủ hoa hoàng lan (ylang-ylang) đã tạo ra ảo giác về mùi socola này, trong khi những người khác đặt câu hỏi về độ chính xác của kim tự tháp và tìm ra một kim tự tháp khác mà họ cho rằng “đáng tin cậy hơn”!

Vậy kim tự tháp mùi hương là gì? Ai là người tạo ra nó và mục đích tồn tại của nó là gì?

(Nguồn: Fragrantica)

Theo truyền thống, tất cả các thành phần nước hoa được phân chia một cách ngẫu nhiên thành ba phần: top note (hương đầu), đây là lớp hương dễ bay hơi nhất và nhanh chóng phai đi sau một vài phút được xịt ra. Tiếp đến là heart or middle notes (hương giữa), tạo nên cốt lõi của mùi hương và tầng hương này có khả năng giữ mùi trong vài giờ. Sau cùng, base note (hương cuối), là tầng hương dày nhất và có khả năng lưu lại trên cơ thể lâu nhất của một chai nước hoa.

Nguyên nhân sử dụng thuật ngữ “kim tự tháp” không rõ bắt nguồn từ đâu. Kim tự tháp là một khối chóp, có đáy là một đa giác với các cạnh cắt nhau tại một điểm, tạo thành đỉnh. Kim tự tháp mùi hương thường được trình bày dưới dạng một hình tam giác.

Trước hết, vì sao kim tự tháp trên chỉ bao gồm 3 phần thay vì 4 hoặc 15 phần? Mỗi hợp chất nước hoa đều có các đặc tính vật lý riêng, chẳng hạn như điểm sôi, áp suất hơi,mật độ và độ nhớt. Mọi chất trong hợp chất đều bay hơi theo nguyên lý riêng hình thành dựa trên các tính chất riêng của mỗi chất và sự tương tác giữa chúng với chất khác.

Chúng ta không nên nghĩ về một chai nước hoa như một màn trình diễn ba phần riêng biệt. Thay vào đó, chúng ta cảm nhận tất cả các thành phần cùng một lúc, kể cả nốt hương dày nhất, ngay khi hợp chất nước hoa được xịt ra. Theo thứ tự, chất không ổn định sẽ sớm bay hơi, tầng hương dày nhất sẽ đọng lại để cảm nhận sau cùng. Thời điểm tầng hương đầu bay hơi hoàn toàn, mở ra sự tiếp nối cho lớp hương giữa thực chất không có bất kỳ ý nghĩa nào.

(Nguồn: Fragrantica)

Đôi khi, một quảng cáo nước hoa cho chúng ta biết được chai nước đã được tạo nên một cách độc đáo từ 4 đến 5 tầng hương thay vì 3 phần như truyền thống. Đây là một cách marketing tốt chạm đến những ai đang kiếm tìm sự phức tạp trong những note hương của nước hoa nhờ vào bảng thành phần.

Nhiều người tin rằng tất cả những chai nước hoa cổ điển, đặc biệt là những chai được sản xuất vào nửa đầu thế kỷ trước, đều được tạo nên dựa trên sự tuân thủ nghiêm ngặt kim tự tháp mùi hương. Chỉ sau đó một thời gian, vào cuối thế kỷ này, các cấu trúc nước hoa độc đáo mới xuất hiện, ví dụ như nước hoa sở hữu sự phát triển tuyến tính giữa các tầng hương.

Đúng là phần lớn các loại nước hoa chypre cổ điển bắt đầu với hương cam chanh, và tiếp nối bằng hương hoa và một số hương trái cây, da thuộc hoặc một số nốt hương chủ đạo khác và rồi kết thúc bằng note hương gỗ, nhựa thơm. Tuy nhiên, các sự kết hợp hương oriental được thực hiện trong cùng khoảng thời gian này ít có sự thay đổi giữa các tầng hương, mà giữ nguyên xuyên suốt từ đầu đến cuối.

Nhiều người trong chúng ta nhìn nhận những nốt hương của các nhà điều chế như một kiến thức tuyệt đối hay một công thức hoàn chỉnh của nước hoa. Một số, thậm chí còn dễ dàng bị thuyết phục rằng gỗ Cashmere có nguồn gốc từ bờ sông Limpopo và những “mùi của nắng” thật sự được thu nhận và chuyển trực tiếp vào nước hoa bằng một công nghệ quang học tiên tiến. May mắn thay, phần lớn vẫn chỉ xem các note hương và kim tự tháp mùi hương như một hướng dẫn tổng quan về những gì chúng ta sẽ ngửi thấy.

Nốt hương không phải thành phần cấu thành mà là mùi hương mà khứu giác chúng ta có thể cảm nhận được. Bất kỳ nốt hương nào cũng chỉ đơn thuần là một ảo ảnh; trên thực tế hiếm khi một nốt hương tương ứng với một thành phần. Phần lớn các nốt hương không xuất phát từ một nguyên liệu thô chính xác nào cả. Ở đây, chúng tôi muốn nhắc bạn rằng không có nguồn gốc tự nhiên nào của hương biển hay ozonic tươi, cỏ mới cắt, lan Nam Phi, tử đinh hương, lily-of-the-Valley và nhiều loại hoa và trái cây khác.

(Nguồn: Fragrantica)

Đôi khi các mô tả nốt hương lại gây ra những nhầm lần thay vì giúp đỡ khách hàng. Ví dụ: nếu một nhà điều chế nước hoa quyết định thêm Eugenol vào sản phẩm của mình, mà Eugenol ở dạng nguyên chất có mùi giống hoa cẩm chướng (eugenol là thành phần chính) hoặc lại giống như hoa hồng (dầu hoa hồng có chứa nhiều eugenol), thậm chí lại khiến một số người liên tưởng đến mùi cá trích tẩm ướp hay mùi phòng khám nha khoa (eugenol được sử dụng trong trám răng).

Mặc dù xuất hiện trong nhiều loài thực vật nhưng eugenol sẽ không bao giờ được đề cập đến trong kim tự tháp bởi vì tên hóa học của nó nghe như một chất thải độc hại hơn là một sự mô tả mùi hương. Thay vào đó dựa những liên tưởng phổ biến, các nhà quản lý mảng marketing sẽ lựa chọn hoa hồng hoặc hoa cẩm chướng vào phần mô tả note hương cho chai nước hoa.

Có một số khuôn mẫu chung đã được hình thành: gỗ cashmere = Cashmeran, nghệ tây + da thuộc = Safraleine, xạ hương trắng = Habanolide + Helvetolide, v.v.

Chẳng hạn, giả sử chúng ta nhìn thấy hoa hồng trong số những nốt hương của chai nước hoa. Vậy nó có nghĩa là gì? Để tạo thành nốt hương hoa hồng, chúng ta cần một số nguyên liệu hoa hồng tự nhiên - tinh dầu, dạng thô hay chưng cất. Có hàng chục nhà sản xuất nguyên liệu hoa hồng lớn ở Bulgaria, Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ, Morocco và một số nơi khác nữa. Đó cũng có thể là mùi hương hoa hồng được tái tạo nhân tạo hoặc một loại nền nước hoa (perfume base) sẵn có, hãy nghĩ đến các phiên bản khác nhau của Cetylia, Damascenia, Dorinia hoặc Wardia được tạo ra bởi công ty Firmenich, hoặc các nguyên liệu như Attarose, Lorena, Phenoxaflor, Rosalide, Rosessence và những nguyên liệu khác. Chúng đều khác nhau về mùi hương, nếu không, tại sao chúng ta lại cần sự tồn tại của nhiều mùi hương như vậy? Đằng sau một note hương hoa hồng, chúng ta có thể khám phá ra nhiều nguyên liệu tổng hợp có sự tồn tại của hoa hồng (điển hình là Phenyl Ethyl Alcohol). Loại hoa hồng nào thật sự nên xuất hiện, một cánh hoa hồng tươi buổi sáng hay tinh dầu hoa hồng phương Đông đậm đặc, dễ dàng gây bỏng da nếu bạn thoa trực tiếp mà không pha loãng?

(Nguồn: Fragrantica)

Một thí nghiệm đơn giản khác: bạn hãy lấy bất kỳ lọ nước hoa nào và xem thành phần của nó. Tôi gần như dám chắc 100% bạn sẽ thấy ở đó có Linalool. Hợp chất này được tổng hợp với khối lượng 100.000 tấn mỗi năm cho mục đích điều chế nước hoa. Một con số ấn tượng phải không? Linalool có một sự pha trộn mùi khá phức tạp; bạn có thể ngửi thấy trong đó có các sắc thái cam quýt, hương gỗ, hương hoa, nốt hương xanh và hương trái cây. Đồng nghĩa rằng linalool là thành phần chính của rất nhiều loại tinh dầu, có thể kể đến như: cam bergamot và các loại cam quýt khác, hoa hồng, hoa oải hương, rau mùi, cây tầm xuân, cây ngải cứu, húng quế, nguyệt quế, hoa hoàng lan (ylang-ylang), hoa champaca, quế, v.v. Linalool cần thiết trong tái tạo mùi hương của lan Nam Phi, mận, trà, rượu vang, quả elderberry (là một chủ đề rất phổ biến các nước vùng Scandinavia), v.v. Như bạn có thể thấy khi sử dụng linalool, việc nhắc đến của nó trong kim tự tháp mùi hương sẽ bao hàm rất nhiều nhóm hương.

Thông thường, các thương hiệu nước hoa không muốn nước hoa của họ được cảm nhận thông qua các note hương được đề cập. Đặc biệt, nếu mục đích của họ là tạo ra một ấn tượng hoặc cảm giác trừu tượng. Một món salad với những ghi chú về thành phần sẽ không phục vụ được mục đích mà các nhà điều chế đề ra. Tôi nhớ lại lời phàn nàn của Andy Tauer về những nhà bán lẻ đã yêu cầu anh ấy cung cấp kim tự tháp hương cho mỗi sản phẩm và thật chẳng dễ dàng để có thể viết ra những điều được xem là vô nghĩa với tư cách một nhà điều chế nước hoa như anh ấy.

Gần đây, ba loại nước hoa của Philippe Starck đã được tung ra thị trường; độc đáo, lạ thường, hiện đại và rất thoải mái hệt như mọi thứ khác do Starck tạo ra. Sẽ chẳng có vấn đề gì nếu bạn cứ thế mà bỏ qua các note hương trên báo chí (bởi chẳng dễ gì để tìm ra bất cứ điều gì cụ thể ở đó). Tuy vậy, vì một số lý do nào đó mà mọi người vẫn cảm thấy cần phải mổ xẻ, ngay cả những thứ thậm chí không thể hiểu nổi, như thể nếu không biết về chúng, ấn tượng về nước hoa của bạn vẫn chưa hoàn thiện.

Có một lý do khác được đưa ra cho việc tại sao người cố vấn sẽ liệt kê tất cả các thành phần trong chai nước hoa bạn chọn để thử. Khứu giác không phải là cơ quan mạnh nhất của chúng ta. Nó rất dễ bị nhầm lẫn hoặc lừa dối và điểm yếu này được các nhà sản xuất nước hoa khai thác triệt để. Nếu một loại dầu gội được đặt tên là “Sweet orange” (cam ngọt) và đồng thời nó có màu cam thì nó có thể có mùi giống bất cứ thứ gì, vani chẳng hạn, hay dâu tây hoặc gỗ, thực tế chứng minh tên và màu sắc của nó đã khá đáng tin. Bộ não của chúng ta thật sự không đi vào chi tiết. Nhiều lần tôi quan sát phản ứng của những người ngửi nước hoa Demeter. Thông thường, mọi người sẽ ngạc nhiên về độ chân thực của loại nước hoa này. Trong khi đó, thử nghiệm “mù” (blind-test) đã đặt mọi thứ trở lại đúng vị trí của nó: không nhìn thấy nhãn, không ai có thể đoán được đó là loại nước hoa Demeter nào.

Bạn có thể lựa chọn xem xét hoặc bỏ qua các note hương trong chai nước hoa của mình. Mong muốn được biết về các note hương gợi cho tôi cảm giác muốn được đọc trang cuối của một quyển sách hay xem phần cuối của một bộ phim để biết cuối cùng điều gì sẽ xảy ra. Cá nhân tôi cố gắng tránh những thông báo và các bình luận của người khác trước khi tự mình ngửi nước hoa. Ngay cả khi tôi nhìn vào các note hương được đề cập, tôi cũng không hoàn toàn dựa vào chúng. Hãy nhớ rằng chúng được viết nhằm giải trí và định hướng bạn, thực ra điều này không hẳn là xấu nhưng không phải tất cả các loại nước hoa đều thật sự cần sự chỉ dẫn.

Bài viết được team Olfactozoom lược dịch, bổ sung và chỉnh sửa thông tin từ bài viết của Fragrantica: https://www.fragrantica.com/news/Olfactory-Pyramid-or-Perfumer-s-Nightmare-8810.html

*Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Copyright - Bản quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog Olfactozoom.

Đọc thêm:

Nước hoa được làm bằng gì?

Ghi chú của Perfumer : Sự màu nhiệm của Phenyl Ethyl Alcohol (PEA)