Đôi khi ngửi nước hoa hoặc mùi của sản phẩm gia dụng, ta nhận thấy mùi hương có một chút khía cạnh kim loại. Mọi người thường gọi nó là mùi "kim loại" (metallic) và nói rằng nó có mùi giống như kim loại hoặc thép. Nhưng kim loại thật sự có mùi không? Để cảm nhận một mùi, nó phải dễ bay hơi. Các phân tử mùi phải bay vào mũi của bạn, tiếp xúc với một thụ thể và khởi động một chuỗi các quá trình sinh hóa và để não bộ diễn giải mùi hương đó. Nhưng dường như kim loại không phải thứ dễ bay hơi quá mức như vậy, ngoại trừ thủy ngân. Ngoài ra, mùi hương là đặc trưng của các chất có cấu trúc phân tử, nhưng các chất có mạng tinh thể ion (ví dụ như muối vô cơ) hoặc mạng tinh thể kim loại (sắt) thì không có mùi.
Nhưng thực tế thì kim loại vẫn có mùi! Chúng có một mùi rất đặc trưng và rất dễ nhận biết. Tay nắm cửa, xích đu, đồng xu, chìa khóa, tua vít, thìa ... Bây giờ hãy nhìn lại danh sách này, bạn có thấy một điểm chung nào đó không? Câu trả lời là tất cả những thứ kim loại này đều tiếp xúc với da của chúng ta! Đó chính là bí mật của mùi kim loại.
(Nguồn: Fragrantica)
Nguyên nhân chính gây ra mùi kim loại là do chất béo ẩn chứa bên trong kim loại, chúng bị oxy hóa dưới tác động của các chất oxy hóa (một nhóm các enzym xúc tác sự chuyển electron từ phân tử này sang phân tử khác, được gọi là quá trình oxy hóa để mất electron, và quá trình khử xảy ra để chúng bị oxy hóa ). Các ion sắt Fe2+ phân hủy các peroxit lipid, tạo ra các chất có mùi thơm. Chỉ cần một lượng nhỏ ion sắt là có thể tạo ra một lượng chất dễ bay hơi mà chúng ta có thể ngửi thấy.
Vì lý do này mà máu có mùi kim loại đặc trưng do sắt chứa trong hemoglobin tạo ra một phản ứng tương tự. Trong quá trình tiến hóa, chúng ta có được một sự nhạy cảm đặc biệt với mùi này. Một số loài săn mùi có thể cảm nhận được mùi máu khi cách xa hàng dặm.
Những chất nào gây ra mùi kim loại? Thông thường, đây là những aldehyde và ketone không no (thường liên hợp). Một trong số chúng là oct-1-en-3-one (amyl vinyl ketone) mà bạn có thể gặp trong phòng điều chế nước hoa. Ở dạng tinh khiết, nó có mùi kim loại với mùi đất với các sắc thái của nấm và rau, và một số loại mùi tanh hay mùi tương tự mà bạn cảm nhận được khi chế biến cá nước ngọt khi mới đánh bắt.
Mùi của aldehydes không no cũng rất phổ biến và chúng có rất nhiều trong tự nhiên. Mùi đặc trưng của rau mùi (cilantro) được tạo ra bởi aldehyde không bão hòa liên hợp (E) -2-Decenal, (E) -2-Dodecenal, (E) -2-Tetradecenal và các chất khác. Một số loài côn trùng sử dụng các chất tương tự như vũ khí hóa học bảo vệ của chúng. Ví dụ hơn 50 năm trước, (E) -2-Decenal và (E) -2-Octenal (một chất tương đồng nhẹ hơn của hợp chất được đặt tên) đã được phân lập trong chất bài tiết của bọ xít.
(Nguồn: Fragrantica)
Mới đây, các nhà khoa học của Đại học Linkoping (Thụy Điển) dẫn đầu một nghiên cứu toàn diện về mùi máu. Họ đã xác định thành phần chính của mùi máu là trans-4,5-Epoxy- (E) -2-Decenal, một "aldehyde đẫm máu". Độ nhạy của chúng ta đối với hợp chất này là rất phi thường - nó thậm chí có thể được cảm nhận trong độ pha loãng 0,07-0,3 ppt (phần nghìn tỷ). Các hợp chất tương tự, - trans-4,5-epoxy- (E) -2-octenal, trans-4,5-epoxy- (E) -2-nonenal, trans-4,5-epoxy- (E) -2- dưới da, - cũng có mùi tương tự như máu.
Trong palette của nhà điều chế nước hoa, có rất nhiều chất liệu có đặc tính kim loại nhất định. Nhiều người sẽ đồng ý rằng ta có thể ngửi thấy một sắc thái kim loại nhất định trong Rose oxide, một thành phần của mùi hoa hồng. Phong lữ chứa một lượng Rose oxide thậm chí còn lớn hơn hoa hồng, đó là lý do tại sao tinh dầu phong lữ có khía cạnh mùi kim loại. Rose oxide tham gia vào việc hình thành nốt kim loại “xanh” đặc trưng trong hương thơm của rượu vang trắng Gewürztraminer.
Chúng ta có thể tìm thấy Rose oxide như một chất bảo vệ hóa học trong Aromia Moschata, hoặc bọ xạ hương. Mark Buxton thích sử dụng Rose oxide trong các tác phẩm của mình và ví dụ là chai Comme des Garçons 3 có nồng độ Rose oxide rất cao..
(Nguồn: Fragrantica)
Nitriles là một nhóm chất khác có mùi kim loại. Nitriles khá ổn định và trơ, thường được sử dụng làm chất tạo mùi cho chất tẩy trắng và chứa acid mạnh dùng trong gia đình. Đôi khi nitriles được sử dụng để thêm sắc thái kim loại đặc trưng vào nước hoa như trong một số tác phẩm của Antoine Lie.
Một số người ngửi thấy mùi kim loại trong hoa oải hương (lavender). Trong nốt hương fougere cổ điển, một mùi hương kim loại của oải hương mát mẻ thường đi cùng với sắc thái kim loại của phong lữ, và cân bằng với độ ấm của nguyên liệu coumarin và balsamic. Khi Davidoff Cool Water xuất hiện đã hình thành fougeres thế hệ mới với sắc thái kim loại được tăng cường bằng cách bổ sung Dihydromyrcenol và Allyl amyl glycolate (loại này có mùi giống như một cái lon dùng để bảo quản dứa).
Bạn có thích nốt kim loại trong nước hoa không? Chúng có gây nghiện, kích thích hay đáng sợ đối với bạn không?
Bài viết được team Olfactozoom lược dịch, bổ sung và chỉnh sửa thông tin từ bài viết của Fragrantica: https://www.fragrantica.com/news/Metallic-Scent-In-Perfumery-8361.html#:~:text=The%20main%20cause%20of%20a,peroxides%2C%20producing%20intensively%20smelling%20substances.
*Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Copyright - Bản quyền trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog Olfactozoom.
Đọc thêm:
- Tags: kim loại, metallic, oxy hóa, ion sắt Fe2+, oct-1-en-3-one, amyl vinyl ketone, (E) -2-Tetradecenal, (E) -2-Decenal, (E) -2-Dodecenal, trans-4, 5-Epoxy- (E) -2-Decenal, phong lữ, hoa hồng, Rose oxide, Nitriles, Dihydromyrcenol, Allyl amyl glycolate, hoa oải hương, lavender, fougeres